مسئولیت

سربازها به خاطرات متعددشان در دوران سربازی شهره هستند. گویی زمان در آن دوره معنا ندارد و به اندازه‌ی ده‌ها سال خاطره از آن دوران در ذهن خود دارند. امّا من قرار نیست برای شما خاطره‌گویی کنم و به این بسنده می‌کنم که نگاه کلی و برداشتی که از این دوران داشتم را نقل کنم.

اولین نکته‌ای که در دوران سربازی برای من دارای اهمیت بود ساختار پادگان و نحوه آموزش بود. گویی خاطرهای قدیمی از اعماق مغزم فریاد می‌زدند که آیا ما را به یاد داری؟ با نیشخندی به من گفتند که تو از دیرباز برای اینجا آماده شده بودی امّا وقفه‌ی دانشگاه و پرورش یافتن ذهن تو مانع از این شد که ما به تصمیم خود جامع عمل بپوشانیم.

آن خاطره‌های دبستان، راهنمایی و دبیرستان درست می‌گفتند. ما سربازها را درست مانند گذشته، اول صبح، به خط می‌کردند. درود می‌فرستادیم و دقیقاً همچون زمان راهنمایی خبردار، تکبیر می‌گفتیم. سیستم آموزشی ما را برای همچین روزی آماده کرده بود همانند یک کالایی که در خط تولید کارخانه‌ای قرار گرفته باشد. محصول این کارخانه انسانیست که من بودنش از او گرفته شده است. او فرصت شناخت و پرورش استعداد خود را نمی‌یابد و با سیستم ارزش دهی صفر یا یکی بزرگ می‌شود.

برای هر مبحث یک کتاب از قبل تدوین شده بود که تنها مرجع ما محسوب می‌شد، مهم هم نبود که ما چقدر به مطالب علاقه داریم یا اصلاً در آینده چه استفاده‌ای از آن‌ها بکنیم! تاکید داشتند که ((ارتش چرا ندارد.)) و شما دانشجویان (ما را دانشجو خطاب می‌کردند.) باید تمامی مطالب، دستورات را با سر سپردگی کامل بپذیرید و اجرا کنید. "من" یا "ما" کلماتی خارج از مفهوم بودند. هر کس باید از سلسله مراتب خود اطاعت می‌کرد که در انتها به راس قدرت برسیم. هرکس فدای بالا دستی خود بشود تا سر شاخه برقرار بماند. مسئولیت پذیری در اجرای دقیق دستورات خلاصه می‌شد و خارج از چارچوب آن دستورات ما هیچ وظیفه‌ای به عهده نداشتیم. به عبارت دیگر به ما بی مسئولیتی آموزش داده می‌شد. بی مسئولیتی در قبال خود و جامعه. سرباز که بدنه اصلی ارتش است خالی از اهمیت است.

از او قدرت تصمیم‌گیری گرفته شده است. ما باید یاد بگیریم که خود تصمیم بگیریم و مسئولیت تصمیم را به عهده گرفته. برای جامعه تلاش کنیم. قدم‌های خود را در راستای بهبود مردم برداریم. این مردم هستند که دارای اهمیت والا هستند. مسئولیت تصمیم‌گیری نباید بر دوش دیگر افراد یا حتی بر رمز و رازهای غیب انداخته بشه. اگر انتخاباتی می‌خواهید شرکت کنید (در هر کجا و هر زمان) مبنای انتخاب خود را باید تصمیم عقلی خود بگذارید. اگر در زندگی می‌خواهید برای آینده تصمیمی بگیرید فال گرفتن یا استخاره گرفتن برای انجام دادن یا ندان آن کار برابر است با شانه خالی کردن از به عهده گرفتن مسئولیت پیش رو.

خلاف نحوه پرورش سیستم آموزشی کشورمان ما به افرادی نیاز داریم که در قبال خود و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند احساس مسئولیت کنند. مسئولیت زندگی خویش و تاثیراتی که بر افراد پیرامون خود می‌گذارد را به عهده گرفته و در راستای پیشرفت قدم بردارد. یک انسان مسئولیت‌پذیر، زباله در خیابان نمی‌ریزد. اگر جزئی از نهادی شود از اموال آن نهاد همچون اموال خود مراقبت می‌کند. از احساسات، شخصیت و غرور همسر خود همچون خود مراقبت می‌کند. به بهانه‌ی اینکه این کشور مملو از دزد و پارتی‌بازی است حق دیگران را ضایع نمی‌کند. او اختلاس نمی‌کند. کمک کردن به دیگران پیش او سخت نیست.

باشد که بتوانیم انسان‌های مسئولیت‌پذیری شویم.